Sinh ra cùng với thế kỷ XX và sống đến 3/4 thế kỷ này, JACQUES PRÉVERT đã để lại cho đời những dấu vết sâu đậm. Năm 1992, mười lăm năm sau khi Ông qua đời, toàn bộ tác phẩm của Ông đã được in trong Tủ sách Pléiade, một tủ sách “sang trọng” dành cho những tác giả mà tài năng và danh tiếng đã được thừa nhận. Tập thơ Paroles (Lời nói) xuất bản lần đầu vào tháng 5 năm 1946, chỉ một tuần sau đã in thêm 5000 bản, đến nay vẫn còn tái bản và tính ra đã có hơn hai triệu bản in. Khắp nơi trên đất Pháp hiện nay có hàng trăm trường học mang tên Ông, chỉ tính riêng trường trung học (collège / lycée) có đến 309 trường.
Ngay từ các tập đầu tiên, thơ JACQUES PRÉVERT đã chinh phục người đọc mọi lứa tuổi bằng một thứ ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu. Ông không coi trọng cú pháp, vần luật, diễn đạt nhẹ nhàng, hồn nhiên, có khi như là văn nói. Cái nhan đề PAROLES ( Lời nói ) cũng phần nào hàm chứa ý đó. Mà nhìn kỹ một chút thì PAROLES chính là anagramme (sắp xếp, đảo lộn thứ tự các chữ cái) của LA PROSE (văn xuôi) đó thôi. Cái xu hướng tự do của Ông trước hết thể hiện ở chỗ trong cùng một tác phẩm, Ông đưa vào đủ loại thơ : thơ có vần, thơ tự do, thơ kể chuyện, trữ tình, công kích, có bài như một tiểu phẩm (saynète), có những bài rất ngắn (3 câu, 4 câu), có bài dài trên 30 trang (La crosse en l’air / Gậy quyền chỉ lên trời).
JACQUES PRÉVERT viết như một nhà ảo thuật của ngôn từ nhưng điều này không có nghĩa là thơ Ông dễ dãi, hời hợt. Là người sớm vào đời lao động kiếm sống, Ông tỏ ra đồng cảm với những cảnh đời khốn khó, chia sẻ với những thân phận bị áp bức, bóc lột. Ông lớn tiếng chống lại những thế lực tước đi tự do và hạnh phúc của con người, và, ở đây, không có đề tài nào là cấm kỵ (tabou) đối với Ông.
Ông luôn ca ngợi tình yêu, thương yêu trẻ em, quan tâm đến thú vật – đấy là những chủ đề quen thuộc trong thơ JACQUES PRÉVERT. Đối với JACQUES PRÉVERT, tình yêu rất cần cho cuộc sống, yêu là sống và sống là yêu .
JACQUES PRÉVERT đã đi qua thời đại đầy biến động của Ông với một thái độ tỉnh táo, không gò mình trong khuôn phép của trường phái nghệ thuật, không để bị ràng buộc bởi xu hướng chính trị, tự khẳng định mình qua nhiều hình thức biểu hiện và nổi trội hơn cả vẫn là thơ vì với Ông “ Thơ ca có mặt ở khắp nơi cũng như Thượng đế chẳng có ở đâu cả.Thơ ca là một trong những biệt danh xác thực nhất, hữu dụng nhất của cuộc đời” (La poésie est partout comme Dieu n’est nulle part. La poésie, c’est un des plus vrais, un des plus utiles surnoms de la vie». Thế giới thơ của JACQUES PRÉVERT, cũng như chính con người JACQUES PRÉVERT, bao giờ cũng tự do, tự do như khí trời, tự do như mây gió, tự do như hoa cỏ trong ĐỒNG XANH.
Thân Trọng Sơn
ĐỂ VẼ CHÂN DUNG MỘT CON CHIM
Trước tiên hãy vẽ cái lồng
Với cánh cửa còn để mở
Thế rồi vẽ ngay sau đó
Một cái gì đó thật xinh
Một cái gì cho giản dị
Một cái gì thật đẹp đẽ
Một cái gì còn có ích
Để cho con chim đó mà
Rồi đem khung tranh để dựa
Vào một thân cây trong vườn
Hoặc là trong cánh rừng non
Hay khu rừng già cũng được
Đến núp vào sau thân cây
Đứng im, nhớ đừng động đậy
Và cũng đừng nên nói gì…
Có khi chim sẽ đến mau
Nhưng cũng có thể thật lâu
Chim mới thật lòng ghé tới
Vậy cứ yên tâm chờ đợi
Cho dù cả mấy năm trường
Vì chim đến chậm hay nhanh
Chẳng có chút gì liên hệ
Đến thành công của bức tranh
Và khi con chim bay đến
Nếu thực là nó đến rồi
Nhớ giữ yên lặng tuyệt đối
Chờ cho chim chui vào lồng
Khi chim ở yên trong đó
Nhẹ nhàng lấy chiếc bút vẽ
Đóng cánh cửa lồng thật khẽ
Rồi xóa từng chiếc chấn song
Nhưng tránh đừng động đến lông
Rồi vẽ chân dung của cây
Bằng cách chọn cành đẹp nhất
Để cho con chim đậu vào
Vẽ thêm lá xanh gió mát
Vẽ thêm bụi bặm mặt trời
Vẽ tiếng côn trùng trong cỏ
Trong nắng hạ vàng rực rỡ
Rồi chờ tiếng hót của chim
Nếu chim vẫn cứ lặng im
Là dấu hiệu buồn đấy nhé
Nghĩa là bức tranh quá tệ
Nhưng nếu chim đã hót lên
Thì đó chính là điềm tốt
Bạn đã có thể ký tên
Bấy giờ bạn cứ nhẹ nhàng
Nhổ lấy một chiếc lông chim
Và nơi một góc tranh vẽ
Tên mình bạn hãy viết lên.
BÀI CA ỐC SÊN ĐI ĐƯA TANG
Đám tang chiếc lá vàng
Hai ốc sên cùng đi
Chiếc vỏ ốc đen sì
Đầu quấn mảnh băng tang
Ra đi trong chiều tối
Ngày mùa thu đẹp trời
Nhưng khi chúng tới nơi
Mùa xuân đà trở lại
Những chiếc lá tàn úa
Giờ xanh tươi lại rồi
Và hai chú ốc sên
Lòng thấy thất vọng mãi
Nhưng kìa ông mặt trời
Nói với ốc mấy lời
Nầy ốc ơi chịu khó
Đến ngồi lại đây chơi
Uống tạm cốc bia nhé
Nếu lòng thấy thảnh thơi
Và nếu ốc ưa thích
Thì đáp ngay xe khách
Thẳng về Paris chơi
Xe chạy ngay chiều nay
Ngắm đất nước trời mây
Cớ chi mà sầu muộn
Tôi thật lòng nói vậy
Sầu làm mắt tối đi
Và làm cho bi thảm
Chuyện tử biệt sinh ly
Mà nào có vui gì
Thôi lấy lại thần sắc
Cho cuộc sống tươi vui
Thế là bao muông thú
Bao cỏ cây hoa lá
Cùng cất tiếng hòa ca
Cùng ráng sức hát to
Một bài ca sống động
Bài ca của mùa hè
Rồi mọi người đều uống
Rồi mọi người đều say
Trong buổi chiều đẹp này
Buổi chiều đẹp mùa hạ
Hai chú ốc vội vã
Trở về lại nhà mình
Lòng xúc động thật tình
Lòng rộn ràng vui sướng
Cả hai đều uống nhiều
Nên bước đi ngất ngưỡng
Và ở tận trời cao
Mặt trăng dõi trông theo.
MÈO VÀ CHIM
Cả làng lắng nghe rầu rĩ
Tiếng hót con chim bị thương
Con chim duy nhất trong làng
Con mèo duy nhất trong làng
Vồ chim ăn mất một nửa
Con chim thôi không còn hót
Con mèo không còn gầm gừ
Và thôi không còn liếm mép
Cả làng tổ chức cho chim
Một đám ma rõ thật to
Con mèo được mời tới dự
Đi sau quan tài bằng rơm
Bên trong xác chim nằm dài
Bé gái tay nâng quan tài
Không cầm lòng được khóc mãi
Mèo nhìn bé gái và nói
Nếu ta biết được việc này
Làm em khổ đau đến vậy
Ta ăn hết cả chim ngay
Rồi ta sẽ kể em hay
Rằng ta thấy chim bay mất
Chim bay đến tận cuối trời
Đến nơi mịt mùng xa khuất
Sẽ không trở lại bao giờ
Em sẽ bớt đi sầu khổ
Chỉ còn buồn tiếc chút thôi.
Đừng nên làm chuyện nửa vời !
UỔNG PHÍ
Trước cổng nhà máy
Anh công nhân bỗng nhiên dừng lại
Thời tiết đẹp níu áo anh ta
Và khi anh quay người
Nhìn mặt trời
Đỏ rực tròn quay
Đang mỉm cười trên bầu trời xám ngắt
Anh nheo mắt
Thân mật
Ơi này anh bạn mặt trời
Anh chẳng thấy sao
Thực là xuẩn ngốc
Khi đem một ngày như thế này
Trao cho ông quản đốc ?
NGƯỜI CANH GÁC HẢI ĐĂNG
QUÁ YÊU CHIM
Chim hàng ngàn con bay về phía ánh đèn
Hàng ngàn con rớt xuống hàng ngàn con va nhau
Hàng ngàn con bị lóa mắt hàng ngàn con bầm dập
Hàng ngàn con chết
Người gác đèn không chịu nổi những chuyện như vậy
Ông quá yêu chim
Thế nên ông bảo Thây kệ ta bất cần !
Và ông tắt hết đèn.
Ngồi xa một chiếc tàu chở hàng bị đắm
Một chiếc tàu chở hàng từ hải đảo tới
Một chiếc tàu chở hàng chất đầy chim
Hàng ngàn con chim của các hải đảo
Hàng ngàn con chim chết chìm.
BÀI LUẬN VĂN
Thời trẻ Napoléon rất gầy ốm
và từng là sĩ quan pháo binh
về sau ông trở thành hoàng đế
bụng bự ra và chiếm được nhiều giang sơn
đến ngày chết ông vẫn còn
cái bụng phệ
nhưng người lại nhỏ đi.
TẠI CỬA HÀNG HOA
Một ông đến cửa hàng hoa
và chọn mua hoa
cô bán hoa gói lại
người đàn ông thò tay vào túi
để lấy tiền
tiền để trả tiền mua hoa
nhưng cũng đồng thời
đột nhiên
ông đặt tay tên tim
và ngã xuống.
Cùng lúc ông ngã gục
Đồng tiền lăn xuống đất
Và bó hoa cũng rớt
Cùng lúc với ông ta
Cùng lúc với đồng tiền
Và cô hàng hoa đứng đó
Với đồng tiền đang lăn
Với bó hoa tan nát
Với người đàn ông đang chết
Dĩ nhiên chuyện đó thật buồn
Và cô phải làm gì đó
Cô hàng hoa
Nhưng cô không biết phải làm gì
Cô không biết
Phải bắt đầu từ đâu
Bao nhiêu là việc phải giải quyết
Với người đàn ông đã chết
Những bông hoa đang hư hao
Và với đồng tiền kia
Đồng tiền đang lăn
Đồng tiền không ngừng lăn.
LỄ HỘI
Và những chiếc ly đã cạn
và cái chai đã vỡ
Và cái giường mở rộng
và cánh cửa đã đóng
Và tất cả các vì sao bằng pha lê
của hạnh phúc và của vẻ đẹp
sáng ngời trong bụi bặm
của căn phòng quét dối
Và anh say như chết
và anh là ngọn lửa vui
và em say sinh động
khỏa thân hoàn toàn trong vòng tay anh.
TÔI HẠNH PHÚC
Tôi hạnh phúc
Hôm qua chàng nói với tôi
rằng chàng yêu tôi
Tôi hạnh phúc và tự hào
và tự do như ánh sáng
Chàng đã không nói thêm
rằng chàng yêu tôi mãi mãi.
KHI CUỘC ĐỜI …
Khi cuộc đời là một xâu chuỗi
mỗi ngày là một viên ngọc
Khi cuộc đời là một chiếc lồng
mỗi ngày là một giọt nước mắt
Khi cuộc đời là một khu rừng
mỗi ngày là một cái cây
Khi cuộc đời là một cái cây
mỗi ngày là một cành cây
Khi cuộc đời là một cành cây
mỗi ngày là một chiếc lá.
Khi cuộc đời là biển cả
mỗi ngày là một cơn sóng
mỗi cơn sóng là một tiếng than
một bài ca một cơn rùng mình.
Khi cuộc đời là trò cờ bạc
mỗi ngày là một lá bài
con rô hay con chuồn
con bích lúc vận xui.
Và khi đến lúc hên
những lá bài của tình ái
là cái mông và con cơ.
ĐÔI KHI NGƯỜI QUÉT ĐƯỜNG…
Đôi khi người quét đường
tiếp tục một cách tuyệt vọng
công việc tồi tệ của mình
giữa những tàn tích bụi bặm
của một cuộc triển lãm thuộc địa phóng đãng
dừng lại kinh ngạc
trước những bức tượng lạ thường
tạo bằng lá và hoa
tượng trưng – đến mức phải lầm –
những giấc mơ
những tội ác những lễ hội những ánh sáng
những phụ nữ khỏa thân một con sông bình minh và hạnh phúc
và tiếng cười và khao khát
chim và cây
Hoặc mặt trăng ái tình mặt trời và cái chết
những công trình kỳ lạ của ngay khoảnh khắc đó
được dựng lên chẳng chút công khó
bởi những người dân bản xứ hạnh phúc
và bất hạnh
và để lại đó
hào phóng dâng tặng cho ngẫu nhiên và cơn gió
những pho tượng dựng đứng lên
trước mặt người quét đường không tin ở mắt mình
và để tay lên con tim
và bỗng nhiên cảm thấy
hạnh phúc đến không giải thích được
Và những pho tượng nhẹ nhàng đong đưa
trong ánh chiều tà
những thân thể xinh đẹp gái đen của mình
phủ trùm bằng những hoa anh túc đỏ và trắng
Và pho tượng gió
hoàn toàn khỏa thân sau những pho tượng cây
làm vang lên tiếng inh ỏi khoan dung
của không gian và thời gian
Và pho tượng trẻ con làm người hiến binh hoảng sợ
chỉ bằng vẻ đáng yêu của tiếng hát
và mặt trăng rải khắp thôn quê
với ánh sáng bạc lai láng
Và người quét đường mỉm cười
được ru ngủ và ve vuốt
bởi pho tượng biểu thị sự tươi mát của cuộc đời
Và tôi khi nhìn các bức tranh của Paul Klee
tôi như người quét đường ấy
hàm ân
thán phục
ngất ngây.
PARIS VỀ ĐÊM
Ba que diêm đốt lên trong đêm từng que một
Que thứ nhất để nhìn em rõ mặt
Que thứ hai để anh nhìn đôi mắt
Que cuối cùng để nhìn thấy môi em
Và bóng tối mịt mù để anh nhớ kỹ những thứ này
Khi ôm siết em trong vòng tay.
MÙA THU
Ngựa quỵ ngay giữa đường
Lá vàng rơi trên lưng
Cuộc tình ta run rẩy
Mặt trời kia cũng vậy.
NHỮNG NGƯỜI TÌNH BỊ PHỤ RẪY
Anh từng có một cây đèn
Và em, em là ánh sáng.
Tim đèn, ai đã đem bán ?
ALICANTE
Một trái cam trên bàn
Áo em trên tấm thảm
Và em trên giường anh
Tặng phẩm ngọt ngào của hiện tại
Khí mát của đêm thanh
Hơi ấm của đời anh.
BÀI CA NGƯỜI CAI NGỤC
Đi đâu đấy chàng cai ngục đẹp trai
Với chiếc chìa khóa dính đầy vết máu
Tôi đi giải thoát người tôi yêu dấu
Nếu như còn có đủ thời gian
Người mà tôi đã nhốt
Êm ái bạo tàn
Nơi kín đáo nhất của niềm khát vọng
Nơi sâu thẳm nhất của nỗi dày vò
Trong điều dối trá của tương lai
Trong lời ngu dại của thề bồi
Tôi muốn giải thoát nàng
Tôi muốn cho nàng được tự do
Kể cả tự do quên tôi
Kể cả tự do bỏ đi mất
Kể cả tự do về lại
Và hãy còn yêu tôi
Hay đi yêu người khác
Nếu nàng thích người khác
Và nếu tôi còn lại một mình
Và nàng đã bỏ đi xa
Tôi chỉ còn giữ lại
Tôi mãi hoài giữ lại
Trong hai lòng bàn tay
Giữ mãi tận cuối đời
Sự dịu êm của bầu ngực nàng
được tạo dáng bởi tình yêu.
BỘ MẶT DỊU HIỀN
VÀ NGUY HIỂM CỦA TÌNH YÊU
Bộ mặt dịu hiền và nguy hiểm
của tình yêu
đã hiện ra với em
một buổi chiều
sau một ngày dài đằng đẵng
Có lẽ đấy là một xạ thủ
với cây cung của chàng
hoặc là một nhạc công
cùng với chiếc thụ cầm.
Em không biết nữa
Em không biết gì hết
Điều mà em biết
là chàng đã làm em bị thương
Có lẽ bằng một mũi tên
Có lẽ bằng một bài hát
Điều mà em biết
là chàng đã làm em bị thương
bị thương ở tim rồi
và đời đời
Nóng như đốt như thiêu
vết thương của tình yêu.
BÀI CA
Hôm nay là ngày mấy
Hôm nay như mọi ngày
Cô bạn của tôi ơi
Hôm nay như suốt cả đời
Em yêu của anh ơi
Chúng ta yêu nhau và chúng ta đang sống
Chúng ta đang sống và chúng ta yêu nhau
Và chúng ta không biết cuộc đời là gì đâu
Và chúng ta không biết hôm nay là ngày mấy
Và chúng ta không biết tình yêu nó ra sao.
NHỮNG ĐỨA TRẺ YÊU NHAU
Những đứa trẻ yêu nhau đang đứng
Dựa vào cánh cửa của đêm tối mà hôn nhau
Khách qua đường đưa tay chỉ chỏ
Nhưng những đứa trẻ yêu nhau
Đứng đó chẳng vì người nào
Chỉ chiếc bóng của chúng
Chập chờn trong đêm thâu
Khiến khách qua đường giận dữ
Giận dữ ghét khinh cười cợt thèm thuồng
Những đứa trẻ yêu nhau đứng đó chẳng vì ai
Chúng đang ở nơi nào khác xa hơn cả bóng đêm
Cao hơn cả ban ngày
Trong ánh sáng chói ngời của mối tình đầu tiên.
HƯỚNG DƯƠNG
Mọi ngày trong tuần
Vào mùa đông vào mùa thu
Trên bầu trời Paris
Các ống khói nhà máy chỉ nhả khói xám.
Nhưng mùa xuân đang tới với đóa hoa giắt trên tai
Khoác tay một cô gái xinh đẹp
Hướng dương Hướng dương
Đó là tên của đóa hoa
Biệt danh của cô gái
Nàng không có tên lớn không có họ
Và khiêu vũ ở góc đường phố
Ở Belleville ở Séville.
Hướng dương Hướng dương Hướng dương
Điệu luân vũ nơi những góc phố
Và những ngày đẹp trời đã tới
Cùng với chúng là cuộc sống đẹp tươi.
Thần giữ ngục Bastille hút điếu thuốc gi-tan xanh
Trên bầu trời tình tứ
Trên bầu trời Séville trên bầu trời Belleville
Và ngay cả bầu trời của bất cứ nơi đâu.
Hướng dương Hướng dương Hướng dương
Đó là tên của đóa hoa
Biệt danh của cô gái.
CÁT LÚN
Quỷ và kỳ quan
Gió và thủy triều
Nơi xa biển đã rút
Và em
Như một cánh rong gió nhẹ ve vuốt
Trên mặt giường cát em động đậy mơ màng
Quỷ và kỳ quan
Gió và thủy triều
Nơi xa biển đã rút
Nhưng trong đôi mắt em hé mở
Còn đọng lại hai gợn sóng nhỏ.
Quỷ và kỳ quan
Gió và thủy triều
Hai gợn sóng nhỏ để nhận chìm anh.
NHỮNG CHIẾC BÓNG
Em ở đó
trước mặt anh
trong ánh sáng của tình yêu
Và anh
anh ở đó
trước mặt em
với âm nhạc của tình yêu
Nhưng bóng em
trên tường
rình rập từng khoảnh khắc
của đời anh
Và bóng anh
cũng thế
rình chờ tự do của em
Thế nhưng anh yêu em
Và em yêu anh
như thể ta yêu ánh sáng và cuộc sống hay mùa hè
Nhưng bởi những giờ khắc tiếp nối nhau
không bao giờ điểm cùng lúc
hai chiếc bóng của chúng ta đuổi theo nhau
như hai con chó cùng một lứa
giật đứt khỏi cùng một sợi giây buộc
nhưng cả hai đều thù nghịch với tình yêu
chỉ trung thành với ông chủ
với bà chủ của chúng
và kiên nhẫn đợi chờ
nhưng run rẩy vì tuyệt vọng
chờ đôi tình nhân chia tay
đợi chờ
đời ta kết thúc
và cuộc tình đôi ta
chờ xương cốt chúng ta ném ra cho chúng
để vồ lấy
và che giấu cuộc tình và chôn vùi xương cốt
và tự chôn vùi luôn
tự chôn vùi cùng lúc
dưới tro tàn của khát vọng
trong mảnh vỡ của thời gian.
HÃY ÔM HÔN EM
Trong một khu phố ở thành phố Ánh sáng
Nơi luôn tối đen nơi chẳng có không khí bao giờ
Và đông cũng như hè lúc nào cũng như mùa đông
Nàng đang đứng nơi cầu thang
Chàng bên cạnh nàng và nàng bên cạnh chàng
Lúc này là ban đêm
Và nàng nói với chàng
Ở đây tối như mực
Không có chút khí trời
Đông cũng như hè lúc nào cũng là mùa đông
Mặt trời của Chúa nhân từ không chiếu tới chỗ chúng ta
Vì còn bận rộn quá nhiều ở những khu phố giàu có
Hãy siết chặt em trong vòng tay anh
Hãy ôm hôn em
Hãy ôm hôn em thật lâu
Hãy ôm hôn em
Để lát nữa sẽ là quá muộn
Đời chúng mình là giây phút này đây
Ở đây ta chết vì đủ thứ
Vì nóng vì lạnh
Chết cóng hay chết ngạt
Ta không có khí thở
Nếu anh thôi không ôm hôn em nữa
Chừng như em sẽ chết ngạt mất thôi
Anh mười lăm và em cũng mười lăm tuổi rồi
Cả hai ta vậy là tròn ba mươi
Tuổi ba mươi ta không còn là trẻ nhỏ
Ta đã có quyền lao động
Ta đã có quyền ôm hôn nhau
Để lát nữa sẽ là quá muộn
Đời chúng mình là giây phút này đây
Hãy ôm hôn em.
LÁ VÀNG RƠI
Anh tha thiết mong em còn mãi nhớ
Những ngày xưa thân ái của đôi ta
Vào thuở ấy cuộc đời xinh đẹp quá
Và mặt trời rực rỡ hơn bây giờ.
Ngàn muôn lá vàng xao xác rụng rơi
Em thấy đó, anh không hề quên mất
Ngàn muôn lá vàng xao xác rụng rơi
Bao kỷ niệm, bao nỗi niềm u uất.
Gió vô tình về cuốn lá bay đi
Vào cõi lãng quên tối tăm lạnh buốt
Em thấy đó, anh không sao quên được
Khúc tình ca em thường hát anh nghe.
Khúc hát đó tựa như tình đôi ta
Em yêu anh và anh cũng yêu em
Em và anh, ta chung sống chan hòa,
Anh và em, ta yêu nhau thắm thiết.
Đời làm cho bao lứa đôi xa cách
Lặng lẽ, âm thầm, chẳng để ai hay
Và sóng biển xóa dần trên bãi cát
Dấu chân người tình cũ đã chia tay.
Ngàn muôn lá vàng xao xác rụng rơi
Bao kỷ niệm, bao thương tiếc không nguôi
Tình anh vẫn lặng thầm và chung thủy
Vẫn son tươi và cảm tạ cuộc đời.
Yêu em lắm, em vẫn xinh đẹp quá
Lẽ nào em muốn anh quên em yêu
Thuở có nhau cuộc đời sao thật đẹp
Và mặt trời cũng rực rỡ hơn nhiều.
Em vẫn là người tình hiền dịu nhất
Nhưng giờ đây anh chỉ biết tiếc thương
Và bài ca năm nào em thường hát
Trong hồn anh muôn thuở vẫn còn vương.
BARBARA
Barbara hỡi, em hãy nhớ
Cơn mưa dầm trên thành phố Brest ngày xưa
Em bước đi sũng ướt
dưới mưa
Cười tươi tắn hân hoan rạng rỡ
Barbara hỡi, em hãy nhớ
Hôm trên thành phố Brest mưa triền miên
Ta gặp em ngoài phố đường Xiêm
Em nở nụ cười rạng rỡ
Và ta cũng rạng rỡ nụ cười
Barbara hỡi, em hãy nhớ
Em với ta chưa từng gặp gỡ
Em với ta chẳng hề quen nhau
Em hãy nhớ
Ngày xưa ấy dẫu sao
Em hãy nhớ, đừng quên.
Có chàng trai trú trước cổng nhà
Réo gọi tên em
Barbara
Em chạy đến dưới làn mưa xối xả
Mình đẫm ướt vui tươi hớn hở
Và em ngã vào tay chàng
Chuyện này, Barbara hỡi, em hãy nhớ
Và đừng phiền lòng khi ta dịu dàng xưng gọi anh – em
Với người ta yêu, ta luôn nói tiếng ngọt mềm
Dẫu chỉ mới một lần gặp gỡ
Và ta thân thiết với mọi kẻ yêu nhau
Dẫu ta với họ đã quen biết gì đâu.
Barbara hỡi, hãy nhớ
Em đừng quên
Cơn mưa ngoan hiền hạnh phúc đó
Trên khuôn mặt em hân hoan
Trên thành phố bình an
Cơn mưa trên mặt biển
Trên xưởng tàu
Trên con tàu ven đảo Ouessant.
Hỡi Barbara
Cuộc chiến tranh xuẩn ngốc xiết bao
Còn em giờ đã ra sao
Dưới trận mưa lửa thép
Dưới trận mưa máu trào
Và người từng siết chặt em trong tay
Tha thiết ngày nào
Hiện sống còn đã mất hay biền biệt âm hao
Hỡi Barbara.
Brest hôm nay trời vẫn mưa triền miên trên phố
Như cơn mưa dầm thuở đó
Nhưng chẳng giống ngày xưa , nay sụp đổ cả rồi
Mưa bây giờ tang thương áo não
Đâu còn là cơn mưa giông bão
Mưa sắt thép máu đào
Mà chỉ là mây tự trời cao
Mây lụi tàn
Như những con chó mất dạng
Dưới làn nước trong thành phố Brest
Rồi giụi chết ở nơi xa
Xa, xa hẳn Brest
Thành phố chẳng còn lại chút dấu vết.
KHI ANH NGỦ
Đêm anh ngủ yên giấc
còn em cứ thao thức
em nhìn anh ngủ ngon
mà lòng thấy đau buồn.
Mắt anh nhắm thân anh to lớn duỗi dài
Trông ngộ nghĩnh nhưng lại làm em khóc
và bỗng nhiên anh bật lên cười
anh cười vang khi vẫn còn thiếp ngủ
anh ở đâu ngay trong giờ phút đó
và thực ra anh đã tới nơi đâu
chắc là cùng một cô nào khác
đến một xứ nào khác thật xa
và anh đang cười về em với cô ta.
Đêm anh ngủ yên giấc
còn em cứ thao thức
em nhìn anh ngủ ngon
mà lòng thấy đau buồn.
Khi anh ngủ em nào biết anh có yêu em
anh thật gần mà như xa biết mấy
em lõa thể nép sát người anh đấy
mà tưởng chừng như không ở bên anh
thế nhưng em vẫn nghe tim anh đang đập
em đâu biết nó có đập vì em
em không biết gì em không biết nữa
em chỉ muốn tim anh ngừng đập
nếu mai kia anh không còn yêu em.
Đêm đến anh nằm mơ
còn em cứ thao thức
em nhìn anh nằm mơ
điều đó làm em khóc.
Đêm nào em cũng khóc suốt đêm
còn anh cứ nằm mơ và mỉm cười
nhưng điều đó không kéo dài được nữa
rồi đêm nào chắc chắn em sẽ giết anh
những giấc mơ của anh sẽ kết thúc
và bởi em rồi cũng sẽ tự sát
chứng mất ngủ của em sẽ chấm dứt luôn
thi thể hai chúng ta sẽ hợp lại
ngủ cùng nhau trên chiếc giường lớn của đôi ta.
Đêm đến anh nằm mơ
còn em cứ thao thức
em nhìn anh nằm mơ
điều đó làm em khóc.
Kìa trời sáng và đột nhiên anh thức giấc
và với em anh chợt nở nụ cười
anh mỉm cười với ánh nắng mặt trời
và em không nhớ về đêm tối nữa
anh lại nói những lời quen thuộc
“ Đêm qua em ngủ có ngon không”
Và em trả lời như đêm hôm trước
“Vâng anh yêu em đã ngủ rất êm
Và đã mơ về anh như từng mơ hằng đêm”.
THÂN TRỌNG SƠN
dịch và giới thiệu
( Thơ trích từ các tác phẩm Paroles, Spectacles, La pluie et le beau temps, Fatras.)
