VĂN HỌC MIỀN NAM 1954-1975
Sưu tầm, biên soạn và giới thiệu:
HUỲNH ÁI TÔNG
____________________________________________
LUÂN HOÁN
(1941-…)
Phác thảo chân dung
Luân Hoán - dinhcuong
Con ông Lê Hoán (gốc Liêm Lạc Hòa Ða, Quảng Nam) và bà Nguyễn thị Luân (gốc Vĩnh Ðiện, Quảng Nam).
Từ năm 1953 gia đình chuyển ra sinh sống ở
Ðà Nẵng.
Sĩ Quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, cấp bậc Thiếu Úy, mất chân trái tại mặt trận Mộ Ðức, Quảng Ngải vào cuối năm 1969 nên được giải ngũ. Sau đó, làm việc cho Ngân hàng Việt Nam Thương Tín, tại Ðà Nẵng.
Có bài đăng từ 1960 trên các báo : Tuổi
Xanh, Gió Mới, Thời Nay, Mai, Bách Khoa, Văn Học, Ngàn Khơi, Kỷ Nguyên Mới, Ðối
Diện, Bộ Binh, ...
Từ 02 tháng 2 năm 1985, định cư tại Montreal, Canada.
Từ 1986-1990 là công nhân hãng Aronoff Canada.
Từ khi ra hải ngoại, cộng tác với Văn ,
Văn Học, Nắng Mới, Hợp Lưu, Thế Kỷ 21, Nhân Văn, Thời Tập, Khởi Hành, Phố Văn,
Chủ Ðề, Việt Báo, Hồn Quê, ...
Trong Ban Biên Tập của các tạp chí :
Văn Học, Sài Gòn (1964 - 1975), Nhận Thức,
Huế, Trước Mặt, Quảng Ngãi, Làng Văn, Canada (1986-1990), Sóng, Canada (1986 -
1991), Quê Mẹ, Pháp (từ 1986), Sóng Văn, Hoa Kỳ (từ 1996)
Chủ trương nhà xuất bản Thơ (với các thi
phẩm đã xuất bản của: Hà Nguyên Thạch, Phan Nhự Thức, Ðynh Hoàng Sa, Thành Tôn,
Khắc Minh, Luân Hoán, ...)
Tác phẩm:
-
Về Trời (Văn Học, 1964)
- Trôi Sông (Văn Học, 1966)
- Chết Trong Lòng Người (Ngưỡng Cửa, 1967)
- Viên Ðạn Cho Người Yêu Dấu (thơ, 1969 )
- Hoà Bình Ơi Hãy Ðến (thơ cùng Lê Vĩnh Thọ, Phạm Thế Mỹ, 1970)
- Nén Hương Cho Bàn Chân Trái (thơ với nhiều bạn văn, 1970)
- Thơ Tình (thơ 1970)
- Ca Dao Tình Yêu (thơ với Khắc Minh, 1970)
- Lục Bát Ca (thơ cùng Lê vĩnh Thọ, nhạc Vĩnh Ðiện, 1970)
- Rượu Hồng Ðã Rót (thơ 1974)
- Hơi Thở Việt Nam (Sông Thu - Hoa Kỳ, 1986)
- Ngơ Ngác Cõi Người (Nhân Văn - Hoa Kỳ, 1989)
- Ðưa Nhau Về Ðến Ðâu (Nhân Văn - Hoa Kỳ, 1989)
- Cảm Ơn Ðất Ðá Trổ Thơ Lòng Ta Hạt Bụi Vu Vơ Bám Hoài (Kinh Ðô - Hoa Kỳ,
1991)
- Mời Em Lên Ngựa (Sông Thu - Hoa Kỳ, 1994)
- Nuôi Thơm Chùm Kỷ Niệm Xa (thơ, Canada, 1995)
- Cỏ Hoa Gối Ðầu (Sóng Văn - Hoa Kỳ, 1997)
- Sông Núi Cùng Người Thơm Ngát Thơ (Thơ, Canada, 2002 ).
Ghi chú: tài liệu này chỉ mới cập nhật các tác phẩm đã xuất bản của Luân Hoán đến thời điểm 2002.
- Trôi Sông (Văn Học, 1966)
- Chết Trong Lòng Người (Ngưỡng Cửa, 1967)
- Viên Ðạn Cho Người Yêu Dấu (thơ, 1969 )
- Hoà Bình Ơi Hãy Ðến (thơ cùng Lê Vĩnh Thọ, Phạm Thế Mỹ, 1970)
- Nén Hương Cho Bàn Chân Trái (thơ với nhiều bạn văn, 1970)
- Thơ Tình (thơ 1970)
- Ca Dao Tình Yêu (thơ với Khắc Minh, 1970)
- Lục Bát Ca (thơ cùng Lê vĩnh Thọ, nhạc Vĩnh Ðiện, 1970)
- Rượu Hồng Ðã Rót (thơ 1974)
- Hơi Thở Việt Nam (Sông Thu - Hoa Kỳ, 1986)
- Ngơ Ngác Cõi Người (Nhân Văn - Hoa Kỳ, 1989)
- Ðưa Nhau Về Ðến Ðâu (Nhân Văn - Hoa Kỳ, 1989)
- Cảm Ơn Ðất Ðá Trổ Thơ Lòng Ta Hạt Bụi Vu Vơ Bám Hoài (Kinh Ðô - Hoa Kỳ,
1991)
- Mời Em Lên Ngựa (Sông Thu - Hoa Kỳ, 1994)
- Nuôi Thơm Chùm Kỷ Niệm Xa (thơ, Canada, 1995)
- Cỏ Hoa Gối Ðầu (Sóng Văn - Hoa Kỳ, 1997)
- Sông Núi Cùng Người Thơm Ngát Thơ (Thơ, Canada, 2002 ).
Ghi chú: tài liệu này chỉ mới cập nhật các tác phẩm đã xuất bản của Luân Hoán đến thời điểm 2002.
Trích thơ:
Chiều trên sườn đồi
ngày trần truồng trên sườn đồi tiếng chim đầu ngọn lá tôi uống ngụm nước trong con suối vuốt ve nghềnh đá con suối khuyên nhủ lòng tôi thản nhiên mày thản nhiên mày, đừng nghĩ ngày trần truồng trên sườn đồi nhịp gõ trên báng súng tôi liếm giọt mồ hôi chiều nắng vuốt ve ngực áo giáp chiều nắng khuyên nhủ lòng tôi thản nhiên mày, thản nhiên mày, đừng nghĩ ngày trần truồng trên sườn đồi cây lá hát trong chiều gió tôi mất trăm kẻ thù tôi mất trăm thằng bạn tôi mất luôn hồn tôi hõi tôi, hỡi tôi, đừng nghĩ ngày trần truồng trên sườn đồi ngồi thở thầm trong lá tôi nhìn thấy mặt người tôi nhìn thấy trời cao tôi nhìn thấy ngón tay run run trên cò súng thản nhiên mày, thản nhiên mày, đừng nghĩ ngày trần truồng trên sườn đồi tiếng buồn đầy tiếng nổ tôi chợt hiểu lòng tôi con chim lìa cõi phúc đường bay mù mù khơi thản nhiên mày, thản nhiên mày, đừng nghĩ |
Đi ngang
Em nằm phơi rốn với chân chiều đờ đẫn trải một sân nắng vàng đúng vừa lúc tôi về ngang hai con mắt níu hai bàn chân đi đố em tôi đã nghĩ gì hình như trục trặc cái chi trong lòng nắng trời, ai bẻ cong cong cái tâm phẳng lặng là không phải người tại sao tôi phải hổ ngươi ? câu thơ chợt mọc từ đùi nắng thơm em nằm, hương tỏa, hoa đơm tôi thu nhãn lực viếng thăm ngọn ngành mượn thơ thưa thốt loanh quanh rõ tồi, giấu vụng cái manh tâm mình |
Hóa thân
1. mỗi lần em nhờ gãi lưng bàn tay thô nhám tưởng chừng mềm ra bao nhiêu nguồn máu dưới da dồn về một cõi hào hoa tuyệt vời và tôi trốn thoát khỏi tôi tan ra làm giọt nắng trời tinh khôi 2. pha nước, giúp em gội đầu tay mằn chân tóc lượm câu thơ tình em nằm phơi phới hiển linh cõi thơ lai láng cung nghinh qủi thần niệm thầm kinh Phật tịnh tâm vẫn phơi trước mắt mộ phần thanh xuân 3. bắt đầu ngậm nụ ca dao dòng đường thi dẫn đời vào động hương chẳng đâu xa, cõi thiên đường nằm co dãn giữa những nguồn xuân kinh tuyệt vời thay phút rùng mình ba ngàn thế giới thình lình hóa thân |
Thơ chúc mỹ nhân
này người đẹp tuổi bính thân
em đang ngồi dũa móng chân hay là
mơ màng nằm trải lụa hoa
nghe tinh khôi ứa hương ra chiếu giường
nguồn tình còn ngậm hạt sương
nuôi thơ nữ sĩ Xuân Hương sống đời
với thân thơm suối thơm đồi
xin em dành một cõi ngồi tôi riêng
một mình tôi được ưu tiên
một mình tôi đủ thẩm quyền nhớ nhung
sẽ chạm tình dọc sống lưng
sẽ khắc thơ giữa hồng trung chánh tòa
cho em mặc sức trổ hoa
bốn mùa vĩnh viễn đều là mùa xuân
em tha hồ cỡi áo quần
ngâm mình giữa cõi nhớ nhung sinh tồn
câu thơ lục bát dẫu mòn
vẫn còn thơm ngát lũng cồn nữ vương
thấy chưa, tôi thật dễ thương
vẫn làm lục bát lót giường yêu em
này người đẹp tuổi bính thân
em đang ngồi dũa móng chân hay là
mơ màng nằm trải lụa hoa
nghe tinh khôi ứa hương ra chiếu giường
nguồn tình còn ngậm hạt sương
nuôi thơ nữ sĩ Xuân Hương sống đời
với thân thơm suối thơm đồi
xin em dành một cõi ngồi tôi riêng
một mình tôi được ưu tiên
một mình tôi đủ thẩm quyền nhớ nhung
sẽ chạm tình dọc sống lưng
sẽ khắc thơ giữa hồng trung chánh tòa
cho em mặc sức trổ hoa
bốn mùa vĩnh viễn đều là mùa xuân
em tha hồ cỡi áo quần
ngâm mình giữa cõi nhớ nhung sinh tồn
câu thơ lục bát dẫu mòn
vẫn còn thơm ngát lũng cồn nữ vương
thấy chưa, tôi thật dễ thương
vẫn làm lục bát lót giường yêu em
Về ba mươi năm lang thang
tháng ba gãy súng, (1) tôi về
phủi chân, lên bộ ván, thề, nghỉ chơi
gác tay lên trán nhìn trời
gặp cơn mộng dữ đổi đời - hỡi ơi !
vào rừng, lên núi khơi khơi
ngậm nghe khỉ dạy làm người tự do
hốt mây nặn vội con đò
kéo neo mà chạy khỏi lò sát sinh
bứt giây chuối cột quanh mình
tình thơm mấy nhánh linh tinh ăn đường
vốc lòng thắp tạ quê hương
chín đi, một ở , bốn phương quê nhà
lận lưng gói thơ Nguyên Sa
mà đi vẫn nhớ bóng hoa hương dừa
trải qua mấy trời sương mưa
một trang đời mới vẫn thừa long đong
sông Côn mùa lũ mấy dòng
cuốn không kịp những bềnh bồng đắng cay ?
tôi như người đi trên mây
cuối ngày ngồi lại xem tay đoán mò
căn phòng thao thức buồn xo
cây gậy làm mưa cũng co bất ngờ
rất may, chợt nghĩ về thơ
chân trời lam ngọc đó chờ đợi tôi
mòn chân ngơ ngác cõi người
Dưa Cà Mắn Muối phai mùi đã lâu
may nhờ thêm mấy sợi râu
tăng thêm phong cách mái đầu ngấm sương
đủ để tưởng nhớ mùi hương
đủ sống và viết vài chương chữ rời
đủ cho tôi tìm thấy tôi
tìm thơ trong tiếng nói người thân quen
căn nhà, cõi tạm giăng giăng
mây qua phố cũ sầu mon men vào
miên man nhớ lại thuở nào
trại kiên giam , cửa địa lao trùng trùng
quê hương anh dũng nghĩa trung
đáy địa ngục giữa núi rừng ngát xanh
vết thương đóng vết sẹo lành
bỏ qua thù hận mong thành ca dao
ba mươi năm, hạt mưa rào
tôi bay trong giấc chiêm bao trường kỳ
thơ tình viết một đôi khi
nhớ em chẳng biết làm gì vậy thôi
dù em tờ mộng rách rồi
nụ cười tre trúc qua thời hồn nhiên
vẫn ưu tiên, vẫn có quyền
ngày quanh quẩn mộng đêm triền miên say
nói thầm với đá với cây
để em làm gió biết bay sáng chiều
nơi nào cũng có tình yêu
của mưa gởi nắng trăm điều vu vơ
dặm nghìn chân bước phất phơ
mùi hương quế giữa đôi bờ tử sinh
chung cuộc, dòng chữ tâm tình
như gương mình lại soi mình vân vi
tiếc thương thương tiếc những gì
người trăm năm cũ vừa đi đã về
ba mưoi năm, muốn chưởi thề
mà thôi, thiện ác thủ huề với nhau
tôi ngồi thong thả sờ râu
nhớ lông em mọc những đâu cũng tình
câu thơ về người hiển linh
như hương mưa thở thơm tình lá hoa
tháng ba gãy súng, (1) tôi về
phủi chân, lên bộ ván, thề, nghỉ chơi
gác tay lên trán nhìn trời
gặp cơn mộng dữ đổi đời - hỡi ơi !
vào rừng, lên núi khơi khơi
ngậm nghe khỉ dạy làm người tự do
hốt mây nặn vội con đò
kéo neo mà chạy khỏi lò sát sinh
bứt giây chuối cột quanh mình
tình thơm mấy nhánh linh tinh ăn đường
vốc lòng thắp tạ quê hương
chín đi, một ở , bốn phương quê nhà
lận lưng gói thơ Nguyên Sa
mà đi vẫn nhớ bóng hoa hương dừa
trải qua mấy trời sương mưa
một trang đời mới vẫn thừa long đong
sông Côn mùa lũ mấy dòng
cuốn không kịp những bềnh bồng đắng cay ?
tôi như người đi trên mây
cuối ngày ngồi lại xem tay đoán mò
căn phòng thao thức buồn xo
cây gậy làm mưa cũng co bất ngờ
rất may, chợt nghĩ về thơ
chân trời lam ngọc đó chờ đợi tôi
mòn chân ngơ ngác cõi người
Dưa Cà Mắn Muối phai mùi đã lâu
may nhờ thêm mấy sợi râu
tăng thêm phong cách mái đầu ngấm sương
đủ để tưởng nhớ mùi hương
đủ sống và viết vài chương chữ rời
đủ cho tôi tìm thấy tôi
tìm thơ trong tiếng nói người thân quen
căn nhà, cõi tạm giăng giăng
mây qua phố cũ sầu mon men vào
miên man nhớ lại thuở nào
trại kiên giam , cửa địa lao trùng trùng
quê hương anh dũng nghĩa trung
đáy địa ngục giữa núi rừng ngát xanh
vết thương đóng vết sẹo lành
bỏ qua thù hận mong thành ca dao
ba mươi năm, hạt mưa rào
tôi bay trong giấc chiêm bao trường kỳ
thơ tình viết một đôi khi
nhớ em chẳng biết làm gì vậy thôi
dù em tờ mộng rách rồi
nụ cười tre trúc qua thời hồn nhiên
vẫn ưu tiên, vẫn có quyền
ngày quanh quẩn mộng đêm triền miên say
nói thầm với đá với cây
để em làm gió biết bay sáng chiều
nơi nào cũng có tình yêu
của mưa gởi nắng trăm điều vu vơ
dặm nghìn chân bước phất phơ
mùi hương quế giữa đôi bờ tử sinh
chung cuộc, dòng chữ tâm tình
như gương mình lại soi mình vân vi
tiếc thương thương tiếc những gì
người trăm năm cũ vừa đi đã về
ba mưoi năm, muốn chưởi thề
mà thôi, thiện ác thủ huề với nhau
tôi ngồi thong thả sờ râu
nhớ lông em mọc những đâu cũng tình
câu thơ về người hiển linh
như hương mưa thở thơm tình lá hoa
(1) tên một số tác phẩm trong 30 năm tại hải ngoại của
quí vị, theo thứ tự mượn dùng:
caoxuânhuy, bộiđiệp, ngu yên, nguyễnthịhoàngbắc, lêhân, tôthùyyên,
phươnganh, nguyênsa, hoànglộc, phanthịtrọngtuyến, nguyễnmộnggiác,
nguyễnxuânhoàng, songthao, trầndoãnnho, đỗkh, nguyễnhưngquốc, hồtrườngan,
luânhoán, hàthúcsinh, maithảo, võphiến, đỗquítoàn, nguyễnsaomai,
ngọchoàiphương, nguyễnngọcngạn, nguyễnchíthiện, địnhnguyên, tạtỵ, dutửlê,
hồđìnhnghiêm, kiệttấn, trầnlonghồ, lệhằng, trầnmộngtú, ngôtịnhyên,
trươnganhthụy, duynăng, dươngnhưnguyện, lêthịthấmvân, khánhtrường,
ngônguyêndũng, doãnquốcsỹ, ngọcanh, hoàngkhởiphong, phanitấn, songvinh
Nguyễn Vy Khanh viết về Luân Hoán:
Người đọc vẫn
yêu thích những bài thơ tình của Luân-Hoán, là lãnh địa của chàng, nơi chàng
trai xứ Quảng quen lời ăn tiếng nói, quen hành cử phóng túng tình tang! Nơi xứ
người, ông vẫn đa tình, da diết, vẫn nhiều vần thơ cho tình, nhưng người đọc
thơ tình ông thì lại như hụt hẫng, vì hình như thời gian và không gian của tình
đã qua, đã không trở lại, nếu có chăng cũng không trọn vẹn, tự nhiên!
Nhà thơ tình xứ
Quảng, của Đà Nẵng, sau 1985, Luân Hoán đã dệt những vần thơ lưu xứ đậm tình
người, những điệu rất thơ, rất Việt Nam ở chỗ bi thương, những "lưu
bút" đáng kể của một trang sử Việt !
Tài liệu tham khảo: